Sorry, Vooruit, maar Vooruit blijft Vooruit

Beste Vooruit,

Er moet mij (en allicht ook veel Gentenaars) iets van het hart. Op 24 november schreef ik voor De Morgen dit opiniestuk, waarin ik de arrogantie van die wandelende selfie stick hekelde, die geloofde dat hij zich de naam ‘Vooruit’ zomaar kon toe-eigenen. “Hoe kun je de participatieve ambities van een zelfverklaarde progressieve partij serieus nemen,” schreef ik toen, “als die zelfs tegen zijn vrienden zegt: ‘Gast, staat het u niet aan? Awel, fuck off!’”

Vandaag voel ik mij heel erg bedrogen. En ook heel erg onnozel dat ik dat opiniestuk heb geschreven, waarin eveneens stond dat ik mij troostte met de gedachte dat het kunstencentrum “een participatief traject zal opzetten om op zoek te gaan naar een nieuwe en breed gedragen naam. In overleg met de Gentenaar en zijn bezoekers.”

Ik geloofde toen echt dat dit een schoolvoorbeeld zou worden van een participatief traject dat mensen bij elkaar brengt rond één project, één naam. En ja, het is waar: je kan nooit voor iederéén goed doen. Maar om nu — in plaats daarvan — iederéén kwaad te krijgen en hier een schoolvoorbeeld van te maken van hoe je dit vooral niet moet doen …

Ik heb de afgelopen week met verbijstering gekeken hoe een kunstencentrum — een creatieve hotspot — erin is ‘geslaagd’ om de publieke opinie van “Conner is een oelewapper” in recordtempo te doen omslaan naar “Vooruit is een bende oelewappers”. Enfin, ik ken niet genoeg van atletiek, dus ik weet niet of het nu écht om een record gaat. Maar het zou mij toch oprecht verbazen, mocht Usain Bolt ooit zo’n sprint hebben getrokken.

Wat, dacht ik, een onwaarschijnlijk boeiend participatief traject zou worden, is veeleer geruisloos gepasseerd en uitgemond in een banale internetpoll — op gang getrokken door een evenzeer banaal persbericht — waarin de Gentenaar de “niet-bindende keuze” kreeg tussen de naam van een baandancing in Sint-Niklaas of een elektrisch automerk uit Bangladesh.

Pallas of Volxus, het soort onwaarschijnlijk gedateerde Bozar-rebranding van den Alldee waarvoor ze een eerstejaarsstudent marketing al in 2011 hadden gebuisd, en al zeker in 2021. Er zit geen visie achter, geen geschiedenis, geen verhaal, geen karakter en — oh, ja — er is níets Gents aan. Het zijn twee random ‘woorden’ die zelfs een last-minute brainstorm voor de naam van een frituur die ook pizza verkoopt niet hadden mogen overleven.

“De naam wordt het kind en het kind wordt de naam”, hoor ik dan. Oké, maar waarom zou je jouw kind zo’n lelijke namen geven?

Het zegt ook veel dat de ‘copy’ van mijn collega-Gentenaar Olivier Tjon — hieronder in de rechterkolom — gevatter, juister én grappiger is dan wat ernaast staat.

“Volxus. Je hoort er nog ‘volkshuis’ in.” Als geboren en getogen Gentenaar: no, you don’t.

Wat mij terug bij het grootste drama van dit participatie- en communicatiedebacle brengt: een traject waar maandenlang zogezegd duizenden (of honderden of tientallen of twee) Gentenaars bij betrokken waren, eindigt met twee namen waarvoor niet één Gentenaar een goed woord over heeft. Is dat geen bijzonder eigenaardige uitkomst van een participatief traject? En is het ook niet raar dat er van ál die mensen die hierover hebben beslist niet één een vurig pleidooi voor één van de twee namen lijkt te houden? Ik heb dat pleidooi in elk geval nog nergens gelezen.

In werkelijkheid hoor ik van mensen die bij (een deel van) het participatietraject betrokken waren dat ze geen idee hebben waar het zo is kunnen mislopen. Ik hoor dat er noch bij het personeel van Vooruit, noch in de raad van bestuur animo bestaat voor één van de twee namen, laat staan voor de manier waarop dit is verlopen. To put it mildly. En zelfs in de pers lees ik nergens: “We schuiven twee topnamen naar voren waar we trots op zijn!” Het enige wat ik de voorbije dagen las: “De Vooruit zal het niet worden, nee.” Dat was als reactie op de briljante actie van een hacker om een derde optie aan de poll toe te voegen. Een echte, fiere Gentenaar. No doubt.

En nu lees ik ook overal dat zowel de leiding als het bestuur van Vooruit weigert te “bevestigen, noch ontkennen” dat er met de gelijknamige politieke partij een financiële overeenkomst is gemaakt over (het gebruik van) de naam ‘Vooruit’. Van dat zelfverklaard participatief traject blijft daarmee finaal geen spaander heel, want participatie vereist transparantie. Volxus? Allemaal goed en wel, maar het volk mag niet eens weten óf en voor hoeveel zijn ‘huus’ is verkocht.

Ik heb de beslissing van Vooruit om van naam te veranderen altijd verdedigd — kon echt een boeiend, verbindend, creatief en passioneel verhaal worden. Maar nu niet meer. Nu neemt mijn Gentse trots en koppigheid het over. Want er was niets boeiends, verbindends, creatiefs of passioneels aan.

Ja, de politieke partij was extreem arrogant om te denken dat ze met de naam ‘Vooruit’ kon doen wat ze wou, maar het kunstencentrum is dat nu evenzeer. De naam ‘Vooruit’ behoort toe aan de Gentenaar, en het is niet aan de leiding van een politieke partij of kunstencentrum om daar overeenkomsten over te sluiten. Ik had gehoopt dat het kunstencentrum een creatieve draai aan dit verhaal zou kunnen geven, maar daar is het redelijk spectaculair in gefaald. Dat is jammer, maar niet het einde van de wereld. Zeggen dat iets niet gelukt is, maakt ook deel uit van een participatief traject. In tegenstelling tot “Gast, staat het u niet aan? Awel, fuck off!” Dat is meer iets voor zelfverklaarde politieke geniën, niet voor kunstencentra waar we ons allemaal welkom moeten voelen.

Dus rest er nu maar één ding: luisteren naar de Gentenaar en de naam ‘Vooruit’ behouden. En als dat juridisch niet meer kan: pech, want de naam was nooit te koop.